หน่วยจัดการต้นน้ำห้วยสวาย – ห้วยหลวง

ประวัติความเป็นมา

   ในปี พ.ศ. 2537 เจ้าหน้าที่หน่วยจัดการต้นน้ำลำมูล อำเภอรัตนบุรี จังหวัดสุรินทร์ ได้มาสำรวจพื้นที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยศาลา บริเวณทางด้านทิศใต้ของบ้านแซรสะโบว์ บ้านกลาง และบ้านคูสี่แจ ตำบลดงรัก และบ้านโอปังโกว์ ตำบลไพรพัฒนา อำเภอภูสิงห์ จังหวัดศรีสะเกษ พบว่าพื้นที่บริเวณดังกล่าวได้มีราษฎรบุกรุกแผ้วถางเพื่อยึดถือครอบครองทำไร่มันสำปะหลัง และปลูกยูคาลิปตัส จนทำให้พื้นที่โล่งเตียนเสื่อมโทรมหากปล่อยไว้โดยไม่ควบคุมจะทำให้ป่าถูกทำลายมากขึ้น  จึงได้จัดทำแผนเพื่อที่จะฟื้นฟูพื้นที่ป่าบริเวณนี้ และจัดตั้งหน่วยจัดการต้นน้ำขึ้นมาเป็นหน่วยงานรับผิดชอบ  โดยเบื้องต้นได้ตั้งหน่วยย่อยของหน่วยจัดการต้นน้ำห้วยแก้ว มาควบคุมและฟื้นฟูสภาพป่าที่ถูกบุกรุกแผ้วถางตลอดจนวางแผนจัดระเบียบการใช้ประโยชน์ที่ดินเสียใหม่โดยมาตั้งหน่วยชั่วคราวอยู่ที่ด้านทิศตะวันออกของบ้านแซรสะโบว์ ซึ่งเป็นที่สาธารณะประโยชน์ (ปัจจุบันเป็นที่ตั้งสถานีอนามัยบ้านแซรสะโบว์) และในปีงบประมาณ พ.ศ. 2537  ได้รับจัดสรรงบประมาณให้ดำเนินการปลูกฟื้นฟูสภาพป่า จำนวน 250 ไร่ ต่อมาในปีงบประมาณ พ.ศ.2538 กรมป่าไม้ได้จัดสรรงบประมาณให้ตั้งหน่วยจัดการต้นน้ำขึ้นใหม่ ชื่อว่า หน่วยจัดการต้นน้ำห้วยสวาย ซึ่งเป็นชื่อลำห้วยของหมู่บ้าน และปี พ.ศ. 2540 ได้คืนพื้นที่สาธารณะประโยชน์ที่ใช้เป็นที่ตั้งสำนักงานชั่วคราวให้ชุมชนเพื่อก่อสร้างสถานีอนามัยบ้านแซรสะโบว์และย้ายที่ทำการไปตั้งอยู่ทางด้านทิศใต้ของอ่างเก็บน้ำแซรสะโบว์ ณ เลขที่ 164 หมู่ที่ 6 ตำบลดงรัก อำเภอภูสิงห์ จังหวัดศรีสะเกษ พิกัดแผนที่ระวาง 5837 IV 48P 0406670E 1599528 N สังกัดศูนย์จัดการต้นน้ำที่ 18 ส่วนอนุรักษ์ต้นน้ำ สำนักอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ กรมป่าไม้ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ต่อมาได้มีพระราชบัญญัติปรับปรุงกระทรวง ทบวง กรม พ.ศ. 2545 ทำให้หน่วยจัดการต้นน้ำห้วยสวาย ถูกโอนไปสังกัดส่วนจัดการต้นน้ำ สำนักบริหารพื้นที่อนุรักษ์ ที่ 9 (อุบลราชธานี) กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม จนถึงปัจจุบัน

หลักการและเหตุผล

   หน่วยจัดการต้นน้ำ เป็นหน่วยงานในสังกัด ส่วนจัดการต้นน้ำ สำนักบริหารพื้นที่อนุรักษ์ที่ ๙ (อุบลราชธานี) กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช มีหน้ที่ปฏิบัติงานตามแผนงานที่ได้รับจาก กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช ซึ่งในปีงบประมาณ พศ.๒๕๖๒ ได้รับแผนงานในการบริหารจัดการพื้นที่ที่รับผิดชอบของหน่วยงาน ในขอบเขตลุ่มน้ำห้วยสวาย-ห้วยหลวง ดังนั้นการดำเนินงานนอกจากจะมีการบริหารจัดการด้านการปลูกป่า ดูแลพื้นที่สวนป่า ตามกิจกรรมต่างๆ แล้ว หน่วยฯยังมุ่งนั้นด้านการจัดกาชุมชนโดยรอบพื้นที่ป่าอนุรักษ์ให้มีจิตสำนึกในการรักและหวงแหนผืนป่าในท้องถิ่นของตน โดยให้สอดคล้องกับภารกิจของหน่วยงานที่ได้รับ และยังมีการให้ความรู้ด้านการจัดการไฟป่า การเพาะชำกล้าไม้ ตลอดจนร่วมปลูกป่าตามกิจกรรมวันสำคัญของชุมชน จึงเห็นสมควรดำเนินการตามกิจกรรมที่ได้รับ ให้เป็นไปตามแผนงานและตามนโยบายของรัฐบาลในด้านการจัดการทรัพยากรรรมชาติ ซึ่งจะเป็นประโยชน์ต่อระบบนิเวศและชุมชนสามารถอยู่ร่วมกับป่าได้อย่างยั่งยืนสืบไป

วัตถุประสงค์

1. เพื่อป้องกันดูแลรักษาพื้นที่ป่าไม้
2. เพื่อส่งเสริมสนับสนุนงานบริหารของหน่วยจัดการต้นน้ำในพื้นที่รับผิดชอบได้ปฏิบัติหน้าที่บรรลุตามเป้าหมายและวัตถุประสงค์ที่ได้กำหนดไว้อย่างมีประสิทธิภาพ
3. เพื่อส่งเสริมให้ชุมชนมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม

ประโยชน์ที่คาดว่าจะได้รับ

1. ฟื้นฟูสภาพป่าต้นน้ำที่ถูกทำลาย ให้คืนสภาพและมีลักษณะนิเวศที่เหมาะสมต่อการเป็นแหล่งต้นน้ำลำธารต่อไป
2. ส่งเสริมให้ความรู้ เสริมสร้างจิตรสำนึก ให้ชุมชนในพื้นที่ต้นน้ำและใกล้เคียงเล็งเหโนความสำคัญของพื้นที่ป่าต้นน้ำ และมีส่วนร่วมในการจัดการละอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ
3. ควบคุมดูแล ให้คำแนนนำและประสานงานกับหน่วยงานของรัฐและเอกชนที่เข้ามาใช้ประโยชน์บริเวณพื้นที่ต้นน้ำ ดำเนินกิจกรรมต่างๆ โดยไม่ส่งผลกรพะทบต่อคุณภาพของต้นน้ำและสภาพแวดล้อมอื่นๆ
4. วางแผนการจัดการ พัฒนาและฟื้นฟูพื้นที่ต้นน้ำทั้งในระยะสั้นและระยะยาว

หน้าที่ความรับผิดชอบ

ปฏิบัติงานในด้านการอนุรักษ์ ฟื้นฟูทรัพยากรป่าไม้ในเขตพื้นที่ป่าต้นน้ำ ลำธาร และส่งเสริมการมีส่วนร่วมของชุมชนเพื่อการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติในท้องถิ่น ตามแผนงานและนโยบายของกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช ดังนี้

1. ฟื้นฟูสภาพป่าต้นน้ำที่ถูกทำลาย ให้คืนสภาพและมีลักษณะทางนิเวศน์ที่เหมาะสมต่อการเป็นแหล่งต้นน้ำลำธารต่อไป
2. ส่งเสริมให้ความรู้ เสริมสร้างจิตสำนึก ให้ชุมชนในพื้นที่ต้นน้ำและใกล้เคียงเล็งเห็นถึงความสำคัญของพื้นที่ต้นน้ำ และมีส่วนร่วมในการจัดการและอนุรักษ์ทรัพยากรน้ำ
3. ควบคุม ดูแล ให้คำแนะนำ และประสานงานกับหน่วยงานของรัฐและเอกชน ที่เข้าทำประโยชน์บริเวณพื้นที่ต้นน้ำ ดำเนินกิจกรรมด้านต่าง ๆ โดยไม่ส่งผลกระทบต่อคุณภาพของต้นน้ำ และสภาพแวดล้อมอื่น ๆ
4. วางแผนการจัดการ พัฒนาและฟื้นฟู พื้นที่ต้นน้ำ ทั้งในระยะสั้นและระยะยาว

วิสัยทัศน์ และพันธกิจ  (Vision and  Mission)

หน่วยจัดการต้นน้ำห้วยสวาย-ห้วยหลวง เป็นหน่วยงานสังกัดส่วนจัดการต้นน้ำ  สำนักบริหารพื้นที่อนุรักษ์ที่ 9 (อุบลราชธานี)  ดังนั้น การดำเนินงานได้ยึดตามวิสัยทัศน์และพันธกิจของสำนักบริหารพื้นที่อนุรักษ์ที่ 9 (อุบลราชธานี)   ดังนี้

วิสัยทัศน์

“ระบบนิเวศหลากหลาย  ทุกภาคส่วนร่วมใจ  อนุรักษ์ ฟื้นฟู ทรัพยากรป่าไม้และสัตว์ป่าให้ยั่งยืน”

พันธกิจ

1. ปกป้อง ดูแล ฟื้นฟู  ทรัพยากรป่าไม้  สัตว์ป่า และความหลากหลายทางชีวภาพให้มีความอุดมสมบูรณ์และสมดุลตามธรรมชาติ
2. พัฒนาระบบการบริหารจัดการพื้นที่อนุรักษ์ โดยการมีส่วนร่วมจากทุกภาคส่วน
3. ส่งเสริม วิจัย พัฒนา และใช้ประโยชน์ทรัพยากรในพื้นที่อนุรักษ์อย่างยั่งยืน ภายใต้หลักวิชาการและภูมิปัญญาท้องถิ่น
4. พัฒนาองค์กร บุคลากร ให้มีขีดสมรรถนะและศักยภาพในการดำเนินงานตามแนวทางการบริหารจัดการภาครัฐแนวใหม่

วัฒนธรรมองค์กร

สามัคคี  พิทักษ์ไพร  เป็นมิตร จริงใจ  เคารพไหว้ อาวุโส

ค่านิยมองค์กร

ร่วมใจทำงาน  บนฐานข้อมูล  เพิ่มพูนความรู้  คู่คุณธรรม

อัตรากำลังเจ้าหน้าที่

ข้าราชการ               จำนวน        1        คน

ลูกจ้างประจำ           จำนวน       1        คน

พนักงานราชการ      จำนวน      2        คน

พนักงานจ้างเหมา    จำนวน     8        คน